Geen indianenvolk heeft zijn traditionele cultuur zo goed weten te behouden als de Kuna, de bewoners van de tropische eilandengroep San Blas aan de noordoostkust van Panama. De Kuna beperken het aantal bezoekers op hun tropische eilandjes. Zij willen hun traditionele manier van leven behouden. Extra fascinerend voor hen die de archipel wel aandoen.
Autonome eilandjes
Zo'n 400 eilandjes strekken zich langs de kust uit tot aan de Colombiaanse grens. Ze zijn grotendeels autonoom van Panama. Met eigen wetten, een eigen regering en een eigen taal. Met unieke legendes, muziek, keuken en dans. Er wonen ruim 40.000 zielen.
De Kuna leven nog altijd zoals zij deden toen Columbus 500 jaar geleden voet aan wal zette in Midden-Amerika. Moderniteit wijzen ze af. Er is geen elektriciteit op de eilandjes. En dus ook geen warm water.
Vissen doen de Kuna-mannen nog altijd in traditionele kano's. Kokosnoten vormen de kern van hun economie. De Kuna houden ook het toerisme op hun eilanden beperkt. Ze stellen slechts een paar eilanden open voor bezoekers. En dan ook nog eens voor maar een handjevol mensen per dag.
Caribisch paradijs
Maar als je een van de gelukkigen bent, kom je terecht in een paradijsje dat zijn gelijke niet kent. Onbewoonde eilandjes ter grootte van een klein voetbalveldje. De zee eromheen zo helderblauw als een kitscherig subtropisch zwembad. Wit poederzand op de strandjes. Een plukje palmen in het midden. De buitenste bomen hellen licht over richting het water.
Het is dus precies wat je je voorstelt bij een Caribisch paradijs. Het enige wat een beetje tegenvalt, zijn de duikmogelijkheden. Die zijn er uiteraard wel. Het zicht onder water is ook prima - vooral tussen april en juni. Maar het koraal is op veel plaatsen beschadigd. De riffen in de wateren van de San Blas archipel behoren tot de oudste ter wereld.
Traditionele klederdracht
Er zijn ook bewoonde eilanden. Sommigen zijn zelfs zo volgebouwd dat alle palmhutjes er maar net op passen. De huisjes staan met hun houten palenvoeten soms deels in het water. Er is nauwelijks ruimte voor de smalle zandpaden tussen de hutjes.
Het is een kleurrijke bedoeling op de bewoonde eilanden. Dat komt met name door de vrouwen. De Kuna-mannen mogen hun klederdracht dan aan westerse maatstaven hebben aangepast, de vrouwen kleden zich nog altijd bijna zonder uitzondering traditioneel.
Ze dragen hun kleden als een rok met daarboven een blouse in zogenaamde Molas: kleurrijke, abstracte motieven die onwillekeurig aan Pablo Picasso doen denken. De vrouwen versieren hun gezicht met een zwarte streep van het voorhoofd tot het puntje van hun neus. Een neus waarin bijna altijd een piercing prijkt. Een hoofddoek is om de haren geknoopt.
Albino's
Het is allemaal zo fotogeniek. Maar het nemen van foto's is aan strenge regels gebonden op de San Blas archipel. Voor elke foto of video moet je betalen. Zelf dien je er als toerist ook fatsoenlijk bij te lopen. Geen bikini en geen blote benen voor vrouwen. Geen ontbloot bovenlijf voor mannen.
Kijk overigens niet raar op als je een albino tegenkomt op één van de eilanden. Eén op 165 Kuna is albino, tegenover één op de 35.000 mensen wereldwijd. Gelukkig discrimineren de Kuna albino's niet, maar vereren zij hen juist als door God gezonden kinderen met speciale krachten en gaven.
Wat is er te doen op de San Blas eilanden?
- De stranden van de San Blas eilanden zijn paradijselijk. Geniet van de zon terwijl je uitkijkt op de azuurblauwe zee.
- Snorkelen kan goed bij de San Blas eilanden. Maar ga niet direct het water in bij drukke eilanden. Het riool komt namelijk direct uit in de zee.
- Breng een bezoekje aan de oorspronkelijke bewoners van de San Blas eilanden: de Kuna Yala indianen. Sommige eilanden zijn niet te bezoeken en vaak moet je een toegangskaartje betalen.
- Met een bootje zijn de San Blas eilanden en de omgeving goed te verkennen. Het handigst is om dit te regelen in je hotel.
- Kamperen op de San Blas eilanden is ook mogelijk. Houd er wel rekening mee dat hier 's nachts drugskoeriers uit Colombia langskomen.
Tip: Zeilavontuur naar Colombia
Waar de Kuna's slechts een handjevol toeristen toelaten, zijn de zeilboten die door de San Blas-eilanden varen niet op twee handen te tellen. En laat de kapiteinen ervan nou ook reizigers aan boord nemen én je meteen afzetten in Colombia. Twee vliegen in één klap!
Het leuke van dit vijfdaagse zeilavontuur is dat je meerdere eilandjes ontdekt. Drie dagen lang meer je elke dag aan voor de kust van een nieuw paradijs op het water, waar de kapitein je per motorbootje naartoe brengt. Ga op ontdekkingstocht over het eiland, speel volleybal, snorkel tussen tropische vissen, bekijk de sierraden van de Kuna's en schuif daarna bij ze aan tafel voor een verse kreeft van de barbecue.
De twee laatste dagen zijn minstens zo spectaculair. Over open water vaar je naar Cartagena en het enige wat je ziet is de zee. Geen boom, geen rots, geen strand, alleen maar de zon die langszaam verdwijnt achter de horizon. De lucht die oranje, rood en paars kleurt, terwijl de wind de boot voortduwt. Sla wel even wat pillen tegen zeeziekte in, want het kan er ruig aan toegaan.
Een boot kiezen
Helaas krijg je niet bij elke schipper deze bijzondere ervaring. Jarenlang voldeden veel boten zelfs niet aan de veiligheidseisen. Het Amerikaanse bedrijf Blue Sailing heeft daar verandering in gebracht. Zij maken duidelijk afspraken met de schippers, vragen continue om feedback van reizigers, spreken perfect Engels en helpen je snel en goed. Daarom raden wij je aan om je zeiltocht van Panama naar Colombia (of andersom) bij hun te boeken. Geef wel even je voorkeur voor het type boot door, want de ene schipper heeft meer zin in een feestje dan de andere.
Wij zeilden van Panama naar Cartagena met de Colombiaanse eigenaar van Ti Vaou. Hoewel de motivatie en het initiatief van het personeel waarmee Daniel ons naar Colombia bracht niet optimaal was, is de Ti Vaou zelf een relaxte catamaran met heerlijke netten om op te zonnen. Daniel heeft inmiddels zijn team veranderd, dus zijn boot is zeker het proberen waard.
